ÇOCUKLARDA TUVALET EĞİTİMİ

Tuvalet çocuğun sosyal gelişiminde oldukça önemli bir basamaktır ve çocuk için ilk ciddi eğitimdir.

Bu nedenlerle aileler ve çocuklar için önemli bir geçiş dönemidir. Bu dönem çocuktan çocuğa değişiklik göstermesi ile birlikte ideal yaş aralığı 18-36 aydır.

Çocuklar için bu zaman dilimi oldukça karmaşık bir döngüyü gerçekleştirdikleri bir süreçtir. Vücudundan gelen sinyalleri anlamlandırmaya, değerlendirmeye çalışır. Değerlendirdiği bu sinyaller doğrultusunda tepki vermeye çalışır. Aynı zamanda birçok duyguyu bir arada yaşayarak ailesinden yardım istemeyi deneyimlediği bir dönemdir.

Çocuğun sürece hazır olduğunu nereden anlarız?

*çiş ve kakasını beze yaptıktan sonra rahatsızlık duyuyorsa

*tuvaletini yaparken kapı arakasına, odasına geçme vb. gibi saklanıyorsa

*gün içerisinde 3 saatten fazla bezi kuru kalıyorsa

Çocuğun bu sürece hazır olabileceğini düşünebiliriz.

Bu başlangıç aşamasında lazımlık kullanımı daha uygun olabilir. Lazımlık çocukla birlikte seçilebilir. Lazımlığı çocuğun oyun oynadığı odada bulundurarak zaman zaman oturması için alıştırmalar yapılabilir.

Çocuk tuvaletini başka bir yere yapmayı tercih ederse; ‘tuvaletini yaptığını görüyorum. Burası senin tuvaletin değil. Şuan farklı bir yere yapıyorsun, gel birlikte tuvaletini yaptığın yere gidelim, seni götüreyim ‘ diyerek sakinlikle çocuğu yönlendirebiliriz. Bu dönemde rahat çıkarabileceği bol giysiler tercih edilebilir.

Çocuklar yaptıkları işle ilgilenirken, oyun oynarken bazen tuvaletlerinin geldiğini unutabilirler; bu durumlarda beden sinyallerinin farkına varması için yönlendirebiliriz. ‘Tuvaletimiz geldiğinde buramız (karnımız) ağrımaya başlar’ gibi bedensel sinyalleri gösterebiliriz.

Tuvalet sürecinde geri dönüşler; ile karşılaşılabilir.Eğitime biraz ara verilebilir. Panik olunmamalıdır. İhtiyaç durumunda uzman desteği alınabilir. Her başarısında çocuğa bunu ifade etmek iyi olacaktır.

Çocuklarda gece tuvalet eğitiminde; gündüz olduğu gibi gece de bezsiz yatırılmalıdır. Gece tuvaletini yapma ihtimali olan zaman dilimleri gözlemlenmeli, birkaç saatte bir uyandırılarak tuvalete götürülmelidir. Gece tuvalete götürülürken uyanmış şekilde tuvalete gitmesi oldukça önemlidir.

Hijyen; tuvalet eğitimi içerisinde temizlik ve hijyen alışkanlığının kazandırılması, tuvaletini yaptıktan sonra tuvalet kağıdını kullanması, sifona basmak, el yıkama ve kurulama kuralları da öğretilebilir.

Aileler için;

Çocuğu lazımlık ya da tuvalette otururken yalnız bırakmamak

Bu esnada masal, hikaye okumak, çocukla kuklanın konuşması ile desteklenebilir.

Tuvalet sürecini taşınma, okula başlama, kardeşin olması gibi önemli zaman dilimleri ile aynı zamana denk getirilmemesi daha iyi olacaktır.

Tuvalet alanına çocuk girmeyi reddediyor ise oyunlar oynarken o bölgede başarılı olduğu oyunlar oynamak (elim sende oyununu oynamak…)

Bu esnada çocukla sohbet ederken oyuncakların çıkması, onlarla konuşması rahatlatıcı olabilir.

Çocuk tuvaletini yaptığı esnada ayaklarının mutlaka bir zemine basıyor olmasına dikkat edilmelidir.

Uzman Psikolog Hatice Sönmez